YKS Biyoloji

Canlıların Ortak Özellikleri: 1.Hücresel yapı 2.Beslenme 3.Solunum ve ATP üretimi 4.Metabolizma 5.Organizasyon 6.Hareket 7.Çevresel uyarılara tepki 8.Üreme 9.Boşaltım 10.Adaptasyon

Atom ➨ Molekül ➨ Organel ➨ Hücre ➨ Doku ➨ Organ ➨ Sistem ➨ Organizma

*Sentezlenme= Anabolizma=Özümleme *Parçalanma= Katabolizma=Yadımlama *Anabolizma+Katabolizma =METABOLİZMA

Anabolik olaylar > Katabolik olaylar –> Canlı büyür. Anabolik olaylar = Katabolik olaylar –> Büyüme durur.(Yetişkinlik) Anabolik olaylar < Katabolik olaylar –> Yaşlanma

Hayvanlarda büyümenin üst sınırı vardır. Bitkilerde ise gövde ve kök uçlarında bulunan sürekli bölünebilen(meristem) doku nedeniyle büyüme sınırsızdır.

Tüm canlılar inorganik maddeleri yaşadığı ortamdan hazır alır. *inorganik maddeler: su,asitler,bazlar,mineraller,tuzlar

İnorganik maddelerin organik maddeye dönüşümü sadece ototrof canlılarda gerçekleşir. Kendine özgü organik madde üretimi (protein sentezi) ise bütün canlılarda ortak olarak gerçekleşir.

Monomerler sindirime uğramaz ve hücre zarından geçebilirler.

Vücuda alınan fruktoz ve galaktoz karaciğerde glikoza dönüşüp kana karışır.

Küçük moleküllerin birleşirken su açığa çıkarması şeklindeki tepkimelere dehidrasyon sentezi denir.

Büyük moleküllerin su kullanılarak monomerlerine ayrıştırılmasına hidroliz denir.

ÖNEMLİ: Dehidrasyonda ATP harcanırken hidrolizde harcanmaz. ***Bu yüzden dehidrasyon olayları sadece canlı hücrelerde gerçekleşirken hidroliz cansız ortamlarda da gerçekleşebilir.

Dehidrasyonda Monomerler açığa çıkan su = arasındaki bağ sayısı sayısı

Oksijenli ve oksijensiz solunumun ortak özellikleri: 1-Glikoliz evresi ile başlamaları 2-Glikozun aktivasyonu için ATP kullanılması 3-Reaksiyonlar sonunda ATP sentezlenmesi 4-Isının açığa cıkması 5-CO2 nin açığa çıkması (Laktik asit fermantasyonu hariç)

Oksijenli solunumu Oksijensiz solunumdan ayıran farklar: 1- O2 kullanılması 2- H2O nun açığa çıkması 3- ETS nin görev alması 4- Oksidatif fosforilasyonun gerçekleşmesi 5- Glikozun CO2 ve H2O ya kadar parçalanması 6-Yüksek ATP üretimi

Solunum hızı: Bitkilerde ; farklı organ ve dokularda solunum hızları farklıdır. Bitkisel organlarda solunum hızı şu şekilde sıralanır: Yaprak – Kök – Gövde. Doku olarak en hızlı solunum kambiyumda görülür.

Solunum kat sayısı: R.Q=CO2/O2dir. Sonuç kullanılan maddeye göre değişir. RQProtein>1 Ör.Bezelye tohumu RQKarbonhidrat=1 Ör.Buğday tohumu RQYağ<1 Ör.Keten tohumu

MİNERALLER*Sindirilmeden direk kana alınır *Enzimlerin yapısına katılır *Vitaminlerle birlikte düzenleyici olarak görev yapar *Birçok enzimin ve hemoglobin gibi moleküllerin yapısını oluşturur *Kemik ve dişlerin normal olarak gelişmesini sağlar *Vücut ve hücre sıvısının osmotik basıncını ayarlar

Na: - Osmotik basıncın ayarlanmasında görevli - Vücutta bulunan sodyumun ¼’ü kemikte bulunur. K: - Sinirsel iletimde etkili - Kasların uyarılmasında görevli Cl: - Osmotik basıncı ayarlar. - Na ve Cl metaboliz. birbirine bağlı

F: - Diş minesinin oluşunda etkilidir. - Noksanlığı diş çürümesine neden olur. I: - Tiroid hormonlarının yapısında bulunur. - Eksikliğinde gençlikte kretenizm, yaşlılıkta miksödem hastalıkları görülür.

Ca: - İnsanda en fazla bulunan katyondur. - Vücuttaki kalsiyumun pek çoğu kemikte kalsiyum fosfat tuzları şeklinde bulunurlar. - Kanın pıhtılaşmasında önemli rol oynar. - Kas ve kalp işlevlerinde görevlidir. - Sinirsel aktivitede görevlidir.